Εισαγόμενες θεότητες

Την περίοδο της δημοκρατίας οι εισαγόμενες θεότητες δεν αναγνωρίζονταν επίσημα αν και η λατρεία ξένων θρησκειών δεν απαγορευόταν στη Ρώμη. Η κατάσταση αυτή παρέμεινε ουσιαστικά αμετάβλητη τα πρώτα 200 χρόνια της αυτοκρατορίας. Τα επόμενα όμως χρόνια της αυτοκρατορικής περιόδου, λόγω των στενότερων δεσμών με τις διάφορες περιοχές της αυτοκρατορίας, παρατηρήθηκε αυξημένη τάση και μεταστροφή προς άλλες λατρείες και τελετουργικά.

Εισαγόμενες θεότητες
Ίσιδα

Μετά τον 3ο μ.Χ. αιώνα οι εισαγόμενες θεότητες σταδιακά άρχισαν να γίνονται αποδεκτές από την κρατική θρησκεία. Όσοι δεν κατάφερναν να βρουν παρηγοριά στις επίσημες θρησκευτικές πρακτικές, μπορούσαν να στραφούν προς τις διαδεδομένες μυστηριακές λατρείες που υπόσχονταν προσωπική λύτρωση και προστασία από το κακό. Στη διάρκεια της αυτοκρατορικής περιόδου η αφοσίωση στην αιγυπτιακή Ίσιδα (ιδίως στην Πομπηία) και στη φρυγική Μεγάλη Μητέρα (Κυβέλη) εδραιώθηκε περισσότερο ακόμη και από τα Ελευσίνια Μυστήρια. Η Κυβέλη ταυτίστηκε με τη θεά του θερισμού, τη Ceres, ενώ ο Μίθρας προερχόμενος από τον ιρανικό θεό-ήλιο, ήταν πολύ αγαπητός στους στρατιώτες.

Μεγάλο μέρος της δημοτικότητας της Ίσιδας στην Πομπηία οφειλόταν στην ευχέρεια της λατρείας της να αναμειγνύεται με ήδη καθιερωμένες μορφές παραδοσιακής θρησκείας. Τον 2ο π.Χ. αιώνα χτίστηκε ένας ναός προς τιμήν της στα βόρεια του Μεγάλου θεάτρου. Περιβαλλόταν από προστώο, πάνω σε ψηλή εξέδρα, και είχε όμορφα χρώματα και διακοσμητικό επίχρισμα. Μέσα στο ναό υπήρχαν δύο πλευρικές κόγχες και ένα υπέροχο ψηφιδωτό δάπεδο. Ο περίβολος του ναού περιλάμβανε επίσης μια σειρά από βωμούς: ένα purgatorium(καθαρτήριο), με μαι στέρνα που λέγεται πως περιείχε ιερό νερό από τον Νείλο, και μια μεγάλη αίθουσα για επανασυνδέσεις και – πιθανώς – τελετές μύησης.

Στην Πομπηία βρέθηκε άγαλμα της Ίσιδας σε αρχαϊκή τεχνοτροπία. Στο δεξί κρατά ένα μεταλλικό σείστρο και στο αριστερό ένα ανχ – το αιγυπτιακό σύμβολο της ζωής. Οι ιερείς και οι ιέρειες διεξήγαν καθημερινά τελετές στον περίβολο. Πριν από το ξημέρωμα παρουσίαζαν την εικόνα της θεάς στους προσκυνητές, μπροστά στο ναό, που την χαιρετούσαν κουνώντας το σείστρο.

Οι προσευχές και η περισυλλογή διαρκούσαν τουλάχιστον μέχρι τα ξημερώματα και ακολουθούσε επίκληση στη γέννηση της νέας μέρας. Το απόγευμα διεξαγόταν ένα άλλο τελετουργικό αφιερωμένο στην λατρεία του ιερού νερού. Σε συγκεκριμένες μέρες του χρόνου, η Ίσις γινόταν το επίκεντρο λαμπρότατων εορτασμών. Ο πιο σημαντικός ήταν το navigium Isidis (το σκεύος της Ίσιδας), στις 5 Μαρτίου. Ήταν ο εορτασμός της έναρξης της περιόδου ναυσιπλοΐας μετά τον χειμώνα, επειδή η Ίσις λατρευόταν ως προστάτιδα των ναυτών και των θαλασσοπόρων.

Ανάμεσα στα τέλη Οκτωβρίου και στις αρχές Νοεμβρίου εορτάζονταν τα Isia (Ίσια). Επρόκειτο για την ανάμνηση της ανακάλυψης του σώματος του Όσιρι (που δολοφονήθηκε και τεμαχίστηκε από τον αδελφό του Σεθ) από την αδελφή του Ίσιδα, που τον συναρμολόγησε πάλι και, με τη βοήθεια των μαγικών της δυνάμεων, τον έφερε πίσω στη ζωή.

Με πληροφορίες από: nationalgeographic