Σύμφωνα με την παράδοση η Ζάκυνθος οφείλει το όνομα της στον Ζάκυνθο, πρώτο οικιστή, που έφτασε στο νησί το 1500π.Χ. μάλλον από την Αρκαδία. Το νησί χωρίζεται από την Κεφαλλονιά με κανάλι πλάτους 8,5 μιλίων και από την Πελοπόννησο με δίαυλο πλάτους 9,5 μιλίων. Είναι η πατρίδα του Σολωμού, του Κάλβου, του Ξενόπουλου. Γύρω από την Ζάκυνθο υπάρχουν τα νησιάκια: Στροφάδες, Άγιος Ιωάννης, Άγιος Σώστης, Μαραθονήσι και Πελούζο.
Ο πρόγονος των Τρώων Δάρδανος γεννήθηκε στην Σαμοθράκη. Ο Στράβων τοποθετεί τη γέννηση του στην Αρκαδία. Ένας από τους γιους του ήταν ο Ζάκυνθος. Είτε ξεκινώντας από την Τροία, είτε όχι, ο Ζάκυνθος βρέθηκε στην Ψωφίδα (πόλη της Αρκαδίας στα σύνορα με την Ηλεία), συγκέντρωσε κάμποσους άνδρες, κατέβηκε στην παραλία και πέρασε στο απέναντι νησί, την Υρία και ίδρυσε αποικία. Την ονόμασε Ζάκυνθο.
Σύμφωνα με τον Θουκυδίδη οι πρώτοι αυτοί κάτοικοι ήταν Αχαιοί. Σύμφωνα με άλλους ήταν Αρκάδες, Δωριείς. Στη στροφή του 12ου προς τον 11ο αιώνα ανήκε στο βασίλειο της Ιθάκης με βασιλιά τον Οδυσσέα. Οι κάτοικοι τον ακολούθησαν στην Τροία. Όχι όμως και οι αριστοκράτες του νησιού. Όταν γύρισε ο Οδυσσέας βρήκε ανάμεσα στους μνηστήρες της Πηνελόπης και Ζακυνθινούς. Τους σκότωσε. οι Ζακυνθινοί επαναστάτησαν και ο Οδυσσέας εγκατέλειψε τη Ζάκυνθο. Το νησί απέκτησε δημοκρατία και έμεινε δημοκρατική ως το 404π.Χ.
Στους περσικούς πολέμους Ζακυνθινοί συμμετείχαν στη μάχη των Πλαταιών και τότε έγιναν σύμμαχοι των Σπαρτιατών. Ο Τολμίδης, Αθηναίος στρατηγός, ξεκίνησε εκστρατεία το 456π.Χ., λεηλάτησε τις ακτές της ανατολικής Πελοποννήσου και κατέκτησε τα Κύθηρα. Κυρίευσε όλες τις πόλεις της Ζακύνθου και της Κεφαλλονιάς και τις υποχρέωσε να γίνουν σύμμαχοι της Αθήνας.
Σαράντα χρόνια αργότερα οι Ζακυνθινοί ακολουθούν την Αθήνα στην εκστρατεία στη Σικελία. Η ήττα της Αθήνας έφερε το ολιγαρχικό πολίτευμα στο νησί. Στα 375π.Χ. οι Ζακυνθινοί προσπάθησαν να ανατρέψουν το ολιγαρχικό πολίτευμα. Με τη βοήθεια της Αθήνας τελικά τα κατάφεραν το 373π.Χ.
Στα 191π.Χ. οι Ρωμαίοι πήραν την Ζάκυνθο. Οι Ζακυνθινοί επαναστάτησαν πολλές φορές. Στα 150π.Χ. υποτάχθηκαν οριστικά στους Ρωμαίους. Στα 395μ.Χ. πέρασε στην επιρροή του Ανατολικού Ρωμαϊκού Κράτους, μετέπειτα Βυζαντινή Αυτοκρατορία.
Η φραγκική εμπειρία της Ζακύνθου ξεκινά με τον Βοημούνδο, τον γιο του Ροβέρτου Γυισκάρδου. Μέχρι τα 1204 η Ζάκυνθος βρισκόταν σε ένα εκκρεμές, που από τη μια μεριά ήταν οι Δυτικοί και από την άλλη οι Βυζαντινοί, πότε την είχαν οι Δυτικοί πότε οι Βυζαντινοί. τελικά η μπίλια στάθηκε στην οικογένεια Ορσίνι. Ο Ματθαίος Ορσίνι έγινε κόμης της Κεφαλλονιάς και της Ζακύνθου, έκλεισε τις ορθόδοξες εκκλησίες με παρότρυνση του πάπα, αναγνώρισε την επικυριαρχία της Βενετίας και έπειτα του Δεσποτάτου της Ηπείρου.
Την οικογένεια Ορσίνι έδιωξε από την Ζάκυνθο η φλωρεντινή οικογένεια των Τόκκων. Το νησί ευημερούσε αλλά δεν έλειπαν οι επιθέσεις των Τούρκων, που σε συνδυασμό με την έλλειψη προστασίας από τις αρχές έστρεψαν τους Ζακυνθινούς να αναζητήσουν καλύτερη τύχη.
Στα 1484 οι Βενετοί κατέλαβαν ξανά την Ζάκυνθο. οπότε ήταν σχεδόν έρημη από κατοίκους. Γνωστοποίησαν ότι χάριζαν κτήματα και έδιναν φορολογική απαλλαγή σε όποιον ήθελε να εγκατασταθεί εκεί. Ο βενετικός στόλος αποτελούσε εγγύηση για την προστασία. Πολλοί έσπευσαν να εγκατασταθούν ιδίως από τη Στερεά Ελλάδα, την Πελοπόννησο. Έφτασαν άποικοι και από την Ιταλία.
Στην περίοδο που ακολούθησε, υπήρξε παραδειγματική η αρμονική συμβίωση μεταξύ των δύο λαών που οφειλόταν κυρίως στο γεγονός ότι οι Βενετοί κατάφεραν να δημιουργήσουν ειρηνικές συνθήκες, παραχωρώντας στους νησιώτες κοινωνικές και θρησκευτικές ελευθερίες.
Σε λιγότερο από τρεις αιώνες, η βενετική κυριαρχία επέτρεψε την άνθιση τόσο του πολιτισμού, όσο και της αρχιτεκτονικής του νησιού, σε σημείο που η Ζάκυνθος κέρδισε την ονομασία «Φλωρεντία της Ελλάδας».
Τον 18ο αιώνα, οι φιλελεύθερες ιδέες των Γάλλων, εξαπλώθηκαν σε ολόκληρη την Ευρώπη και έφτασαν μέχρι τη Ζάκυνθο που τις ενστερνίστηκε με ενθουσιασμό. Μετά την διάλυση της Βενετικής Δημοκρατίας, το νησί της Ζακύνθου βρέθηκε στην κατοχή των Γάλλων δημοκρατικών στην κεντρική πλατεία έκαψαν αριστοκρατικούς θυρεούς και η Ζάκυνθος έγινε διοικητική έδρα των Ιονίων νήσων.
Ο αέρας ελευθερίας και ανανέωσης που έφεραν οι Γάλλοι ήρθε αντιμέτωπος πολύ γρήγορα με την νοσταλγία της αριστοκρατικής τάξης για τα παλιά της προνόμια, και ήταν ακριβώς ο κύκλος των αριστοκρατών εκείνος που το 1798 ευνόησε την προώθηση στο νησί της συμμαχίας μεταξύ Ρώσων και Τούρκων. Στις 22 Μαρτίου 1800 Ρωσία και Τουρκία συμφώνησαν στην Κωνσταντινούπολη για την ίδρυση του Κράτους των Ιονίων Νήσων όπου, για πάνω από επτά χρόνια, η παλιά τάξη της αριστοκρατίας κατάφερε και πάλι να επιβληθεί στον λαό.
Το 1809 οι Άγγλοι με δυνατό στρατό εγκαταστάθηκαν στη Ζάκυνθο και την έκαναν πρωτεύουσα του Κράτους των Ιονίων. Τα αρχικά πλεονεκτήματα που έδωσαν οι Άγγλοι στον λαό, όπως κάποια μορφή δημόσιας περίθαλψης και η ίδρυση του πρώτου τυπογραφείου του νησιού, ματαιώθηκαν από την άφιξη του T. Maitland, νέου κυβερνήτη της Ζακύνθου.
Αυτός δεν άργησε να δείξει τον αυταρχικό και τυραννικό του χαρακτήρα, σε σημείο που οι νησιώτες αφού πρώτα έκαναν ενστάσεις διαμαρτυρίας προς την αγγλική κυβέρνηση, κατέληξαν να ιδρύσουν μια κρυφή πατριωτική εταιρεία που πήρε το όνομα «Φιλική Εταιρεία».
Αυτή η οργάνωση υπήρξε στη βάση της εθνικής εξέγερσης της Ελλάδας και στη Ζάκυνθο.
Η απεξάρτηση της Ελλάδας από την Τουρκία έδωσε ζωή σε ένα ριζοσπαστικό κίνημα στα νησιά του Ιονίου που πάλεψαν πολλά χρόνια εναντίον των Άγγλων για να μπορέσουν να προσαρτηθούν στην Ελλάδα και να μην βρίσκονται πια κάτω από ξένο ζυγό. Η ένωση της Ζακύνθου και των άλλων νησιών του Ιονίου με την Ελλάδα έγινε το 1864, χρονιά που επιτέλους είδε την ελληνική σημαία να υψώνεται στο νησί.
Με πληροφορίες από: https://www.zanteisland.com/el/istoria-zakynthos.php
